Metoda badania wyczerpującego (pełnego), metoda badania statystycznego obejmująca wszystkie jednostki badanej zbiorowości statystycznej statystyczna zbiorowość). Jeżeli badanie wyczerpujące ma dać materiał statystyczny należycie przedstawiający badane zjawiska, musi on spełniać pewne warunki: badana zbiorowość, termin badania i zakres zagadnień objętych badaniem muszą być ściśle określone; jeżeli przy badaniu posługujemy się kwestionariuszem, pytania muszą być sformułowane w sposób właściwy, musi też być opracowana specjalna instrukcja dotycząca sposobu wypełniania kwestionariusza; należy ponadto starać się, aby uzyskany materiał był możliwie bezbłędny i kompletny. Ścisłe określenie badanej zbiorowości jest konieczne z tego powodu, że w badaniu bierze często udział bardzo wielka liczba osób; gdyby każda z nich działała wg własnego wyczucia, otrzymany materiał byłby niejednolity. Przy przeprowadzaniu badania wyczerpującego musi być ściśle określony moment, którego badanie ma dotyczyć. Np. spis powszechny w 1970 miał uchwycić stan ludności o północy z 7 na 8 XII 1970; nie oznaczało to, że spis miał być przeprowadzony w bardzo krótkim czasie, np. w ciągu 1 dnia, a tylko, że nie brano w nim pod uwagę dzieci urodzonych po północy z 7 na 8 XII, ale przed przybyciem komisarza spisowego, zapisywano natomiast osoby, które żyły o północy, lecz zmarły przed przybyciem komisarza. Termin badania musi być ustalony tak, aby przypadał na okres względnie spokojny, nie odznaczający się w zakresie badanych zjawisk szczególnie wysokim lub niskim poziomem. Np. spisów bydła nie należy przeprowadzać w zimie, kiedy pogłowie zawsze jest stosunkowo niskie. Spisy ludności natomiast odbywają się najczęściej w zimie, gdyż wtedy stosunkowo duża część ludności przebywa w miejscach stałego zamieszkania. Zakres zagadnień musi być taki, aby uzyskany materiał dawał odpowiedź w sprawach będących przedmiotem zainteresowania. Jednak zakres nie powinien być zbyt szeroki, gdyż wymagałby postawienia większe] liczby pytań, co komplikuje wypełnianie kwestionariusza i może wpłynąć na pogorszenie jakości odpowiedzi. Również koszty opracowania są wtedy większe. Czasami z» względów techniczno-organizacyjnych celowe Jest połączenie i przeprowadzenie kilku badań jednocześnie przy pomocy tych samych ludzi. Pytania w formularzach powinny być sformułowane prosto i jasno, tak aby odpowiedź na nie była również prosta i nie wymagała obszernego rozpisywania się. Najlepiej sformułowane są pytania, na które można odpowiedzieć, pisząc „tak”, „nie” lub podając jakąś liczbę. Czasami zamieszcza się w formularzach pytania kontrolne, które mają wyjaśnić, czy odpowiedzi na pytania zasadnicze zostały podane prawidłowo. Instrukcja dotycząca sposobu wypełniania formularza i trybu postępowania przy całym badaniu może być przeznaczona dla osób, od których zasięga się informacji, lub dla osób przeprowadzających badanie. Jeżeli Jest ono przeprowadzane na wielką skalę, wymaga odpowiedniej i sprawnej organizacji, szkolenia osób biorących w nim udział, terminowego przesyłania i odbierania formularzy itd. Trzeba również starać się otrzymać na wszystkie pytania odpowiedzi i to zgodnie z rzeczywistością. Zależnie od tego, czy badanie dotyczy stanu jakiegoś zjawiska w pewnej określonej chwili, czy też faktów, które zaszły w ciągu pewnego okresu, mamy do czynienia ze spisem lub z rejestracją. Zob. też: metoda badania niewyczerpującego.
