Postęp organizacyjny, trwały i społecznie doniosły wzrost stopnia zorganizowania instytucji jako całości lub sprawności ich funkcjonowania oceniany ze względu na przyjęty system wartości społecznych, przy założeniu spełnienia warunku ekonomiczności. Przez organizację rozumie się m. in. tę cechę jakiejkolwiek całości złożonej, której części współprzyczyniają się do jej powodzenia, a jej powodzenie jest warunkiem powodzenia części. P.o. nie można rozpatrywać nie biorąc jednocześnie pod uwagę kulturalno-oświatowego postępu społecznego oraz postępu technicznego. Postępem kulturalno-oświatowym można nazwać wzrost kultury i wiedzy poszczególnych ludzi, a co za tym idzie ich świadomości społecznej, jeśli jest on trwały i na tyle duży, że jest społecznie doniosły. Istotę zaś postępu technicznego stanowi doskonalenie narzędzi i innych zasobów technicznych tak, aby spełniając postulat ekonomiczności coraz lepiej służyły celom gospodarczym. Między tymi rodzajami postępu zachodzi ścisły związek. Np. bez postępu kulturalno-oświatowego postęp techniczny i organizacyjny nie może być efektywny, a na większą skalę nie jest w ogóle możliwy; postępowe zmiany w poziomie techniki z reguły wymagają zmian organizacyjnych, natomiast jedne i drugie oddziałują na postępowe zmiany w kulturze mas ludności. Kryterium oceny postępu jest przewidywany wzrost korzyści ogólnospołecznych. Korzyści społeczne, które można wyrazić w jednostkach pieniężnych, stanowią miarę postępu ekonomicznego. Dlatego praktycznie głównym kryterium oceny szeroko pojmowanego p.o. jest właśnie postęp ekonomiczny. P.o. może występować na różnych szczeblach hierarchicznie zbudowanej struktury organizacyjnej społeczeństwa. Występowanie p.o. tylko na niektórych szczeblach tej struktury może prowadzić do dysharmonii między stopniem zorganizowania ściśle ze sobą związanych elementów systemu społecznego, a tym samym znacznie ograniczyć efekty fragmentarycznych usprawnień organizacyjnych. Dlatego też p.o. powinien być procesem stałym na wszystkich szczeblach struktury społeczno-gospodarczej. P.o. na najniższych szczeblach struktury gospodarczej (usprawnienia metod pracy, „mała racjonalizacja”) odbywać się może niekiedy bez nakładów inwestycyjnych. Wprowadzenie go jednak musi być poprzedzone dokładną analizą dotychczas stosowanych metod pracy. Analiza ta powinna być dokonywana przez odpowiednio wyszkolonych organizatorów produkcji i pracy. P.o. na stanowisku roboczym wymaga z reguły niewielkich nakładów. Wiąże się jednak prawie zawsze z postępem technicznym (doskonalenie narzędzi i przyrządów, prawidłowe ich stosowanie i rozmieszczenie na stanowisku roboczym) i z tego też powodu szczególnie trudno na tym szczeblu przeprowadzić ścisłą granicę między przedsięwzięciami organizatorskimi a inżynieryjnymi. W skali przedsiębiorstwa p.o. może się odnosić zarówno do jego strony produkcyjnej (do tzw. ruchu), jak i do sposobów zarządzania i wykonywania funkcji pomocniczych. W skali całego społeczeństwa p.o. wyraża się przede wszystkim w doskonaleniu systemu „makrozarządzania”, którego głównymi instrumentami są system planowania centralnego, system finansowy, system cen i system płac, a także decyzje dotyczące makrostruktury gospodarczej i makrostruktury instytucji społecznych. W tej skali zaciera się nieco związek p.o. z postępem technicznym, wyraźnie natomiast występuje jego wzajemna zależność z postępem kulturalno-oświatowym.
