Ubezpieczenia gospodarcze w Polsce, sięgają początkami XVII w., w którym istniały już tzw. ,,porządki ogniowe” i inne organizacje wzajemnej pomocy, zapewniające repartycję szkód pożarowych w budynkach i mieniu ruchomym. Oparte na składkach pobieranych z góry „kasy ogniowe” pojawiły się dopiero w połowie XVIII w. Prawne formy umownego ubezpieczenia majątkowego ukształtowały się najpierw w obrocie morskim. Wilkierz Gdański z 1761 (kodyfikacja polskiego prawa morskiego) zawierał już 20 przepisów o umowie morskiego ubezpieczenia. Założony w Kwidzyniu w 1785 societet ogniowy stanowił pierwszą na ziemiach polskich instytucję ubezpieczeń lądowych. W latach 1803—04 powstały dwa towarzystwa: Towarzystwo Ogniowe dla Miast i Towarzystwo Ogniowe dla Wsi, które ubezpieczały budynki od ognia na zasadach wyłączności i przymusu. Dwie dyrekcje (poznańska i warszawska) tych towarzystw ogniowych były zaczątkami dwóch ośrodków publicznoprawnych ubezpieczeń budynków; zjednoczono je dopiero w Polsce Ludowej w 1947. W II połowie XIX w. rozwijają się, oprócz ubezpieczeń publicznoprawnych, ubezpieczenia prywatnoprawne, prowadzone na zasadach dobrowolności i wolnej konkurencji przez kapitalistyczne przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe, głównie spółki akcyjne, a także przez towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. W zakresie ryzyk majątkowych i osobowych działały krajowe zakłady ubezpieczeń, jak Krakowskie Towarzystwo Ubezpieczeń (tzw. „Florianka”) w Krakowie, Warszawskie Towarzystwo Ubezpieczeń (od 1870) i „Vesta”, Bank Wzajemnych Ubezpieczeń na życie w Poznaniu (od 1873). Obcy jednak kapitał ubezpieczeniowy, faworyzowany przez rządy zaborcze, zajął na polskim rynku ubezpieczeniowym kluczowe pozycje. Nie utracił ich po odzyskaniu niepodległości; w okresie 20-lecia międzywojennego działał za pośrednictwem 6 zagranicznych towarzystw ubezpieczeniowych. Także reasekuratorzy zagraniczni ciągnęli poważne zyski z polskiego rynku ubezpieczeniowego. Ten stan rzeczy został zlikwidowany w Polsce Ludowej przez wyeliminowanie kapitału prywatnego z działalności w zakresie ubezpieczeń gospodarczych. Całokształt tej działalności, wykonywanej poprzednio przez ponad 70 ubezpieczycieli, został przyjęty przez 2 państwowe zakłady ubezpieczeń: PZU (Państwowy Zakład Ubezpieczeń) i „Wartę” (Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji). Pierwszy działa w zakresie ryzyk krajowych, drugi — w zakresie ryzyk związanych z żeglugą morską, handlem zagranicznym i innych obrotów dewizowych oraz ubezpieczeń pośrednich tj. reasekuracji. Ukształtowane wg modelu socjalistycznego u.g. w P. tworzą ze składek ubezpieczeniowych scentralizowane fundusze, z których wypłacają odszkodowania za szkody w ubezpieczonym majątku oraz świadczenia w razie nastąpienia określonych zdarzeń w życiu osób ubezpieczonych, a także finansują d prowadzą działalność zapobiegawczą, mającą na celu ograniczenie liczby i rozmiaru szkód. W planowej gospodarce Polski ubezpieczenia gospodarcze stanowią ważny czynnik ochrony majątku narodowego i interesów osobistych obywateli przed gospodarczo ujemnymi następstwami zdarzeń losowych. Z mocy prawa, tj. w trybie obowiązkowym, istnieje ochrona ubezpieczeniowa budynków od ognia i innych zdarzeń losowych; mienia ruchomego w gospodarstwach rolnych od ognia i innych zdarzeń losowych; ziemiopłodów od gradobicia i powodzi; zwierząt gospodarczych od padnięcia (na podstawie uchwał rad narodowych); odpowiedzialności cywilnej i następstw nieszczęśliwych wypadków z ruchu pojazdów samochodowych. Ubezpieczenia te, zwane obowiązkowymi, są uregulowane w rozporządzeniach Rady Ministrów. Ubezpieczenia dobrowolne, tj. powstające na podstawie umowy, są uregulowane w kodeksie cywilnym (tytuł 27 księgi III) i w kodeksie morskim (tytuł 6). Z ubezpieczeń dobrowolnych korzystają obywatele, zwłaszcza w zakresie ubezpieczeń osobowych (na życie, od wypadków) i majątkowych (mieszkań, auto-casco, odpowiedzialności cywilnej, produktów kontraktowanych) oraz jednostki gospodarki uspołecznionej, zwłaszcza w zakresie ubezpieczeń środków trwałych i obrotowych od ognia oraz mienia w transporcie. Ubezpieczenia obowiązkowe dotyczą na ogół tylko własności indywidualnej; wyjątek stanowią ubezpieczenia komunikacyjne, obejmujące zarówno pojazdy własności indywidualnej, jak i jednostek gospodarki uspołecznionej, nie wyłączając jednostek budżetowych. Jest to odstępstwo od reguły, w myśl której ochrona ubezpieczeniowa mienia ogólnonarodowego jest realizowana w trybie dobrowolnym i tylko w odniesieniu do jednostek niebudżetowych, działających na zasadach rozrachunku gospodarczego. Przyjęty w Polsce (już w latach 50-tych) system dwojakiego trybu kompensowania szkód losowych w mieniu ogólnonarodowym: budżetowy dla jednostek budżetowych i ubezpieczeniowy dla jednostek działających na zasadach rozrachunku gospodarczego, znalazł zastosowanie w końcu lat 60-tych w CSRS, na Węgrzech, w NRD i Bułgarii.
