Mechanizacja, podstawowa droga podnoszenia wydajności pracy społecznej, polegająca na zastępowaniu pracy żywej pracą maszyn i urządzeń mechanicznych; zakłada rozłożenie procesu technologicznego na szereg prostych, powtarzających się czynności, które mogą być wykonywane przez maszyny; może obejmować poszczególne fazy tego procesu lub jego całość wraz z czynnościami przygotowawczymi (m. kompleksowa); jej efekty techniczne wyrażają się w przyspieszeniu i ujednostajnieniu produkcji, dokładniejszych wynikach pracy itp., przy jednoczesnym zwiększeniu liczby stadiów produkcji w cyklu produkcyjnym w skali ogólnogospodarczej. M. ogranicza udział pracy żywej w produkcji do regulowania czynności maszyn i kontrolowania wyników ich pracy, oddziałując tym samym na obniżenie niezbędnych kwalifikacji i daleko idącą specjalizację zatrudnionej siły roboczej. Efekty ekonomiczne m. polegają na obniżce kosztów produkcji przy jednoczesnej zmianie ich struktury na skutek stosunkowego wzrostu nakładów środków materialnych na jednostkę produkcji. W danych warunkach technicznych stopień m. produkcji w skali całej gospodarki czy poszczególnych jej gałęzi zależy przede wszystkim od względnych cen pracy żywej i kapitału. Spośród gałęzi gospodarki największe postępy w zakresie m. osiągnięte zostały w transporcie i w przemyśle, zwłaszcza przetwórczym, a w krajach wysoko rozwiniętych również w rolnictwie.
