Państwa dobrobytu teoria (welfare State), apologetyczna koncepcja burżuazyjno-reformistyczna głosząca, iż w wyniku strukturalnych przeobrażeń dokonujących się we współczesnym kapitalizmie głównym celem państwa burżuazyjnego stało się zapewnienie powszechnego dobrobytu wszystkim członkom społeczeństwa. Wśród zwolenników tej koncepcji występują poważne różnice zdań co do tego, jakie państwa burżuazyjne należy zaliczyć do welfare State, kiedy ukształtowały się one, jaki powinien być zasięg ingerencji państwa w życie gospodarcze i stopień natężenia jego działalności socjalnej, jakie są perspektywy jego dalszego rozwoju. W tej sytuacji trudno mówić o całkowicie ukształtowanej teorii, chociaż można wyodrębnić pewne elementy występujące wśród większości przedstawicieli koncepcji welfare State, takie jak: 1. odrzucenie XIX-wiecznej koncepcji „państwa nocnego stróża”, opartej na założeniach laissez faire’yzmu jako nie odpowiadającej współczesnemu etapowi w rozwoju kapitalizmu; charakteryzowanie welfare State jako państwa „pozytywnego”, aktywnie ingerującego w życie gospodarcze i socjalne; 2. przeciwstawienie się koncepcji państwa -+ dyktatury proletariatu; uznanie ekonomiki kapitalistycznej opierającej się na prywatnej własności środków produkcji za podstawę ekonomiczną współczesnego państwa (jedynie bardziej radykalni zwolennicy tej teorii akceptują umiarkowane postulaty w zakresie uspołecznienia środków produkcji, przeciwstawiając się jednak programowi nacjonalizacji zrealizowanemu w państwach socjalistycznych); 3. głoszenie tezy o ponadklasowym charakterze państwa, co ma znajdować wyraz w jego rzekomej trosce o całe społeczeństwo, w przejęciu odpowiedzialności za poziom życia ogółu obywateli, a szczególnie — jak to twierdzą niektórzy — w przekazywaniu części dochodów od warstw wyżej postawionych w hierarchii społecznej do warstw niższych; welfare State jest często przedstawiane jako system pośredni między państwem burżuazyjnym a socjalistycznym, co ma znajdować wyraz m. in. w postaci tzw. „ekonomiki mieszanej” oraz w działalności tego rodzaju, jak polityka „pełnego zatrudnienia”, rozwój usług socjalnych, polityka podatków progresywnych. Za typowy przykład welfare State uważa się dość powszechnie W. Brytanię, kraje skandynawskie i Nową Zelandię. Powstanie koncepcji welfare State związane jest z próbą znalezienia przez burżuazję wyjścia z pogłębiających się sprzeczności w okresie ogólnego kryzysu kapitalizmu. Podstaw teoretycznych tej koncepcji można dopatrywać się w teorii ekonomicznej J. M. Keynesa oraz w rewizjonistycznych koncepcjach prawicowego skrzydła socjaldemokracji. U podstaw burżuazyjno-reformistycznego kompromisu, który znajduje wyraz w koncepcji welfare State, leży negatywny stosunek do rewolucyjnego rozwiązania sprzeczności kapitalizmu (antykomunizm) oraz przeświadczenie o konieczności zreformowania kapitalizmu, zachowując jednak jego podstawy w postaci prywatnej własności środków produkcji. Ta funkcja koncepcji welfare State, jako alternatywy państwa socjalistycznego, jest jej funkcją główną. Koncepcja welfare State ma niewątpliwie swoje obiektywne przesłanki w postaci rozwijającej się na skutek różnorodnych czynników działalności gospodarczej i socjalnej współczesnego państwa burżuazyjnego. Koncepcja ta jest jednak jednostronnym uogólnieniem przemian charakterystycznych dla kapitalizmu państwowo-monopolistycznego. Jej jednostronność wyraża się przede wszystkim w: 1. wyolbrzymianiu zasięgu działalności gospodarczej współczesnego państwa burżuazyjnego przy jednoczesnym pomniejszaniu znaczenia lub wręcz pomijaniu tradycyjnych funkcji państwa o charakterze policyjno-wojskowym, 2. przedstawianiu jej jako działalności ogólnospołecznej i wyolbrzymianiu ustępstw, na które musiała iść burżuazja w dziedzinie socjalnej. Nie negując bynajmniej znaczenia pewnych osiągnięć klasy robotniczej w krajach kapitalistycznych, trzeba stwierdzić, że zostały one wywalczone przez robotników przede wszystkim dzięki zmianie układu sił na korzyść socjalizmu w skali międzynarodowej. W Der Grosse Brockhaus stwierdza się wprost, iż podstawowym celem „państwa socjalnego” (zachodnioniemiecki odpowiednik welfare State) jest „obrona przed Rewolucją socjalistyczną, przez podejmowanie energicznych i we właściwym czasie reform socjalnych”. Ostateczny efekt działalności współczesnego państwa burżuazyjnego, znajdujący wyraz w wysoce niesprawiedliwym podziale dochodu narodowego, w dalszej koncentracji władzy ekonomicznej w rękach oligarchii finansowej oraz w polityce zbrojeń prowadzącej do olbrzymiego marnotrawstwa energii społecznej — ujawnia w pełni sprzeczność między teorią a praktyką welfare State, potwierdza słuszność marksistowskiej tezy o klasowym, eksploatatorskim charakterze państwa w warunkach kapitalizmu państwowo-monopolistycznego.
