Socjaldemokratyzm, kierunek polityczny w międzynarodowym ruchu robotniczym, powstały u schyłku XIX w., kiedy to w większości krajów zaczęły formować się partie socjaldemokratyczne. Partie te odegrały poważną rolę w procesie kształtowania się międzynarodowego ruchu robotniczego, propagując idee socjalizmu i walki z burżuazją. W 1889 partie socjaldemokratyczne utworzyły II Międzynarodówkę. Na przełomie XIX i XX w. zarysowały się w partiach socjaldemokratycznych wyraźnie dwa nurty: oportunistyczny — propagujący reformizm i rewizjonizm oraz rewolucyjny — stojący konsekwentnie na gruncie marksizmu. Wybuch I wojny światowej uwidocznił głęboki kryzys wśród partii II Międzynarodówki. Przywódcy poszczególnych partii poparli w swoich narodowych parlamentach hasła wojny imperialistycznej, wzywając do głosowania za ustanowieniem kredytów wojennych. Krach II Międzynarodówki był rezultatem reformistycznej ideologii, która w przeddzień I wojny światowej zyskała dominujące znaczenie w szeregach II Międzynarodówki. Zwycięstwo Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej oraz wzmożone ruchy rewolucyjne na całym świecie po zakończeniu I wojny światowej pogłębiły jeszcze bardziej istniejący rozłam w szeregach s. Prawicowi przywódcy partii socjaldemokratycznych nie tylko wyraźnie potępili rewolucję w Rosji i odcięli się od niej, lecz w obawie przed własną klasą robotniczą, szermując narodowymi sloganami uczynili wszystko, aby zahamować wrzenie rewolucyjne w swoich krajach, a walkę klasy robotniczej skierować na tory legalnego, burżuazyjnego parlamentaryzmu. W 1919 powstała III Międzynarodówka, w skład której weszły lewicowe ugrupowania i partie socjaldemokratyczne, które przekształciły się w partie komunistyczne. Obecnie s. oznacza kierunek reformistyczny i prawicowy reprezentowany przez partie socjaldemokratyczne. S. stoi na stanowisku, że jedyną drogą do zbudowania socjalizmu są częściowe reformy w obrębie istniejącego systemu kapitalistycznego; odrzuca zatem koncepcje dyktatury proletariatu i rewolucji socjalistycznej. W okresie międzywojennym i po II wojnie światowej s. przeszedł swoistą ewolucję. Wiele partii socjaldemokratycznych jawnie zerwało z marksizmem. Praktyka wysługiwania się burżuazji przez kierownictwa partii socjaldemokratycznych doprowadziła do powstania w tych partiach opozycyjnej lewicy, współdziałającej z partiami komunistycznymi. W wielu krajach zachodniej Europy (Francja, W. Brytania, NRF, Szwecja i in.) partie socjaldemokratyczne stały się poważną siłą społeczną działającą w obrębie panującego systemu kapitalistycznego. W krajach demokracji ludowej zwyciężyły w partiach socjaldemokratycznych siły jednolitofrontowe, co pozwoliło na zjednoczenie partii robotniczych na gruncie marksizmu-leninizmu.
