Socjotechnika (inżynieria społeczna), jest nauką praktyczną, która na podstawie ocen społecznych, uwzględniając dorobek nauk społecznych w postaci prawidłowości rządzących ludzkim działaniem, proponuje właściwe środki do osiągnięcia zamierzonych celów społecznych. S. jest obecnie nauką rozwijającą się. Mimo że za jej prekursorów można uważać m. in. Arystotelesa, N. Machiavellego, A. Frycza-Modrzewskiego, T. Hobbesa podwaliny pod jej naukowy rozwój dali naukowcy XX w.: L. Petrażycki, R. Pound, G. Myrdal, K. Popper. Rozróżnia się szersze i węższe rozumienie pojęcia „s.”. Pierwsze z nich polega na traktowaniu różnych schematów skutecznego działania społecznego, utworzonych w historycznym rozwoju, jako nagromadzone przez doświadczenia różnych systemów społecznych możliwe do użycia środki (sposoby) społecznego oddziaływania. W myśl tak ujętego pojęcia „s.” można mówić np. o sposobach konstruowania idealnego państwa Platona, radach formułowanych przez N. Machiavellego, przeznaczonych dla władcy, swoistych metodach Napoleona, zmierzających do wzmocnienia cesarstwa, etyce B. Franklina, stanowiącej skuteczne narzędzie indywidualnego sukcesu w warunkach ustroju kapitalistycznego, leninowskiej strategii rewolucji jako rozmaitych, stanowiących produkt zbiorowego doświadczenia, instrumentach dokonywania przemian społecznych. W drugim — węższym ujęciu — problematyka s. obejmuje logikę praktycznego działania społecznego. Na tę logikę składa się wiele elementów, które stanowią swoisty tok procedury celowego, wzajemnie się warunkującego działania. Za podstawowe elementy celowego toku postępowania przyjmuje się: 1. sprecyzowanie problemu społecznego; 2. diagnozę, która może się koncentrować na czystym opisie istniejącego stanu rzeczy, dokonanym w kategoriach podstawowych nauk społecznych, lub na opisie wzbogaconym o hipotetyczne wyjaśnienie przyczyn, powodujących takie ukształtowanie analizowanego stanu rzeczy; 3. ustalenie wartości przyjmowanych w związku z daną dziedziną rzeczywistości społecznej oraz ułożenie tych wartości we wzajemną niesprzeczną hierarchię, dającą podstawę do oceny proponowanych środków i możliwych skutków; 4. wybranie na podstawie dorobku nauk społecznych prawidłowości, mogących stanowić podstawę do działania; uporządkowanie ich wg stopnia uogólnienia; uwzględnienie modyfikacji tych prawidłowości z uwagi na dane uzyskane na podstawie diagnozy; przełożenie tych prawidłowości na język praktycznych dyrektyw; 5. wyłonienie proponowanych środków do realizacji projektu zmiany rzeczywistości społecznej; 6. ocenę tych środków, ich użyteczności oraz społecznych kosztów, jak również ocenę potrzeby realizacji projektu lub reformy poprzednich działań; 7. ocenę przewidywanych skutków (zwłaszcza ubocznych lub negatywnych, oraz możliwości wywołania serii skutków nie przewidywanych); 8. wybór optymalnego projektu społecznej zmiany; 9. wsteczne i kontrolne badanie skutków wywołanych przez realizację zaakceptowanego projektu; 10. ocenę skuteczności całego toku postępowania. Istniejący potencjał nauk społecznych dostarcza danych do przeprowadzania skutecznych oddziaływań socjotechnicznych (zazwyczaj przez naśladowanie, perswazję, manipulowanie) w dziedzinach: a) wychowania (rozumianego jako wdrażanie ludzi do pełnienia ról, które są dla nich przewidziane ze względu na podstawowe zasady współżycia społecznego oraz istotne wymagania danego systemu społecznego); b) środków masowego oddziaływania [modyfikujących postawy i zachowania ludzi w różnych dziedzinach życia społecznego, zarówno przez wpływanie na treści poznawcze, stanowiące motywacyjną (motywacja) podstawę ich działania, jak też przez kształtowanie treści ich życia emocjonalnego]; c) przepisów prawnych (oddziałujących motywacyjnie przez informowanie, jakie sposoby zachowania są dozwolone, a jakie nie, wychowawczo przez eliminowanie zachowań społecznie negatywnych, a wzmacnianie zachowań społecznie cennych); d) władzy (która stosownie do swojego autorytetu może regulować zachowania ludzi lub z kolei może oddziaływać na takie środki, jak: wychowanie, środki masowego oddziaływania, prawo). W skali światowej socjologia polska- przoduje w kształtowaniu zagadnień socjotechnicznych. Organizacyjną stroną tej problematyki zajmuje się Sekcja Socjotechniki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.
